نام شهری بزرگ به طبرستان [مازندران] در بیست و یک هزار گزی محمودآباد و سی وشش هزار گزی بابل. دارای پست و تلگراف. و در کتب قدیمه فاصله ی آن را تا ساری هیجده فرسنگ و تا رویان دوازده و تا چالوس [شالوس] نیز دوازده فرسنگ نوشته اند. و از این شهر است محمدبن جریر طبری، فضل بن احمد زهری و سید حیدر آملی و عده ای کثیر از علما و محدثین دیگر.
و صاحب حدودالعالم (نام کتاب) گوید: آمل شهری است عظیم قصبه ی طبرستان و او را شهرستانیست با خندق بی باره و از گرد وی ربض است و مستقر ملوک طبرستان است و جای بازرگانان است و خواسته بسیار است و اندر وی علمای بسیارند بهر علمی و آب های روان است سخت بسیار و از وی جامه ی کتان و دستار خیش و فرش طبری و حصیر طبری و چوب شمشاد خیزد که به همه ی جهان جایی دیگر نبود واز وی ترنج و نارنج خیزد وگلیم سپید کومس و گلیم طبری زربافت و دستارچه ی زربافت گوناگون و کیمخته خیزد و از وی آلات های چوبین خیزد چون کفچه و شانه و شانه نیام و ترازوخانه و کاسه و طبق و طینوری و آنچه بدین ماند-انتهی.
و صاحب معجم البلدان گوید: آمل ... نام بزرگترین ِشهرهای طبرستان به زمین هامون و دشت و جزء اقلیم چهارم، طول آن 77 درجه وثلث و عرض آن 37 درجه وسه ربع است. بین آمل و ساریه هشت و میان آمل و رویان دوازده و فاصله ی آن تا شالوس [چالوس] دوازده فرسنگ است. از مصنوعات آمل سجاده های نیکوست –انتهی.
و حمدالله مستوفی گوید: آمل از اقلیم چهارم باشد طولش از جزایر خالدات نزک و عرض آن از خط استوا لز. طهمورث ساخت شهری بزرگ است و هوایش به گرمی مایل و مجموع میوه های سردسیری و گرمسیری از لوز و جوز و انگور وخرما ونارنج و ترنج و لیمو و مرکب وغیره فراوان باشد و مشمومات بغایت خوب و فراوان چنانچه اگر شهر بند شود هیچ چیز از بیرون احتیاج نباشد –انتهی.
رود هراز از این شهر گذرد و معادن ذغال سنگ و آهن در ناحیت آمل بسیار است و آهن آن را در قدیم نیز استخراج می کرده اند. و شهر کنونی آمل بر خرابه های شهر قدیم بنا شده است و ظاهراً این شهر یک یا چند بار از طغیان رود هراز یا علل دیگر ویران گردیده است. عده ی سکنه ی فعلی آن ده هزار است.(در آن زمان) وحدود فعلی این ناحیت از شمال دریای خزر و از مشرق سوادکوه و بارفروش و از جنوب لاریجان و از مغرب نمارستاق است «««نتیجه از خط قبلی: شهر محمودآباد وچمستان ونور فعلی در آن زمان از توابع آمل بوده اند که هم اکنون کد مخابراتی این شهرها جزء توابع آمل است.»»»
از طالب آملی : بلی چو بلبل آمل شود ترانه سرای چه جای زمزمه ی عندلیب شیراز است؟
از عبدالواسع جبلی : بر فلک برداشته خورشید جام آملی بر سها بنواخته ناهید چنگ رامتین.
نظرات شما عزیزان:
|